Nitrik Asit (HNO₃) Hakkında Bilgiler

Nitrik asit (HNO₃), oldukça aşındırıcı ve zehirli bir mineral asittir. Aynı zamanda "kezzap" olarak da bilinir. Birçok endüstriyel süreçte yaygın olarak kullanılan önemli bir kimyasal bileşiktir.

Temel Özellikleri:

• Kimyasal Formül: HNO₃
• Görünüm: Renksiz (saf haldeyken), ancak zamanla ayrışma sonucu sarımsı bir renk alabilir.
• Koku: Keskin ve boğucu bir kokuya sahiptir.
• Yoğunluk: 1.51 g/cm³
• Kaynama Noktası: 83 °C
• Asitlik: Kuvvetli bir asittir.

Üretim Yöntemleri:

Nitrik asit, esas olarak Ostwald prosesi ile üretilir. Bu süreçte, amonyak (NH₃) platin bir katalizör üzerinden oksitlenerek azot oksit (NO) oluşturulur. Azot oksit daha sonra oksijenle reaksiyona girerek azot dioksit (NO₂) oluşturur. Son olarak, azot dioksit suda absorbe edilerek nitrik asit elde edilir.

Kullanım Alanları:

Nitrik asit, geniş bir kullanım alanına sahiptir:

• Gübre Üretimi: Amonyum nitrat gibi gübrelerin üretiminde kullanılır.
• Patlayıcı Madde Üretimi: Trinitrotoluen (TNT) ve nitrogliserin gibi patlayıcıların yapımında kullanılır.
• Metal İşleme: Metalleri temizlemek ve paslanmayı önlemek için kullanılır (dağlama).
• Organik Sentez: Boyalar, ilaçlar ve plastikler gibi organik bileşiklerin sentezinde kullanılır.
• Temizlik Maddeleri: Bazı temizlik ürünlerinde bulunur.
• Altın Rafineri: Altın ve diğer soy metallerin saflaştırılmasında kullanılır (aqua regia karışımının bir bileşeni olarak).

Güvenlik Önlemleri:

Nitrik asit oldukça tehlikeli bir madde olduğundan dikkatli bir şekilde kullanılması gerekir.

• Cilt ve Göz Teması: Cilt ve gözlerle temasından kaçınılmalıdır. Temas halinde bol su ile yıkanmalı ve tıbbi yardım alınmalıdır.
• Soluma: Buharlarının solunması zararlıdır. İyi havalandırılan ortamlarda çalışılmalıdır.
• Koruyucu Ekipman: Eldiven, gözlük ve uygun koruyucu giysiler giyilmelidir.
• Depolama: Serin, kuru ve iyi havalandırılan bir yerde, diğer kimyasallardan uzakta depolanmalıdır.
• Reaksiyonlar: Bazı metallerle, organik maddelerle ve indirgeyici maddelerle şiddetli reaksiyonlara girebilir.

Çevresel Etkileri:

Nitrik asit, çevreye salındığında asit yağmuruna neden olabilir ve su kaynaklarını kirletebilir. Bu nedenle, atık nitrik asidin uygun şekilde bertaraf edilmesi önemlidir.